Higiena jamy ustnej u dzieci - od noworodka po przedszkolaka

Mimo, że zęby nie są jeszcze wyczuwalne, ich zalążki znajdują się już w dziąsłach. Dlatego pierwszym etapem pielęgnacji w przypadku niemowlaka jest obserwacja. To niezwykle ważny element, który pozwala przyzwyczaić dziecko do dotyku wewnątrz jamy ustnej. – Rodzice za pomocą palca powinni zaglądać i kontrolować stan wyrostka zębodołowego. Wskazane jest także przemywanie dziąseł noworodka gazikiem namoczonym letnią wodą. Pielęgnacja zębów w taki sposób jest bardzo łatwa: wystarczy owinąć wacik wokół palca i delikatnie przetrzeć dziąsła. Pozwoli to usunąć resztki mleka i bakterie z jamy ustnej – tłumaczy ekspert.

Jeśli dziecko zacznie interesować się różnymi przedmiotami i będzie wkładało je do ust, warto dać mu do zabawy szczoteczkę dla dzieci. – Ważne jest, żeby szczoteczka była wąska i pokryta gumową warstwą – dziecko będzie ją gryzło i ssało, a dodatkowa ochrona pozwoli uniknąć zranienia dziąseł – podpowiada ekspert - Taki sposób na „zapoznanie się” ze szczoteczką w przyszłości spowoduje, że rodzicom łatwiej będzie umyć ząbki maluszkowi, który będzie kojarzył ten czas z zabawą i przyjemnością.

Okresem poprzedzającym pojawienie się pierwszego zęba jest ząbkowanie. To bardzo trudny czas zarówno dla bobasa, jak i dla rodziców. Dziąsła niemowlaka są wtedy bardzo wrażliwe, zdarza się, że dziecko ma podwyższoną temperaturę ciała, częściej płacze i jest niespokojne. – W tym czasie warto być w stałym kontakcie z pediatrą, który indywidualnie doradzi jak załagodzić przykre objawy. Wskazane jest przemywanie dziąseł maluszka wacikiem namoczonym rumiankiem. Dobrym rozwiązaniem będą także specjalne żele na ząbkowanie np. Baby Gums Gel, Frezyderm Sensiteeth Kids, który można stosować u dzieci już od 2 miesiąca życia. Dzięki odpowiednim szczoteczkom, np. Curakid 4260, będzie można dokładnie rozprowadzić żel, który uśmierzy ból maluszka – radzi Agnieszka Stącel-Stępniewska.

Najczęściej pierwszy ząb pojawia się miedzy 5 a 10 miesiącem życia dziecka. Jest to jednak bardzo indywidualna sprawa. Niezmienna jest jednak zasada pielęgnacji pierwszego ząbka. – Po pierwsze zalecam udać się do stomatologa, żeby ten obejrzał ząbka. Jak dbać o zęby u niemowlaka? W domu, mleczaka powinno czyścić się codziennie wieczorem szczoteczką (np. Tello Kid 10400) z małą ilością (odpowiadającej wielkości ziarna grochu) pasty do zębów dla dzieci . Ważna jest tutaj konsekwencja, czyli wyrobienie nawyku u dziecka. Przyzwyczajony do codziennej pielęgnacji ząbka, maluszek będzie kojarzył ten proces z przyjemnością, a nie z przymusowym zabiegiem higienicznym – tłumaczy specjalista. – Istotną kwestią jest zawartość fluoru w paście. Do 6 roku życia proponuję pasty, które nie zawierają fluoru lub, co najwyżej, w stężeniu 500 ppm. Używanie past o większym stężeniu może powodować powstawanie małych, białych plamek na zębach. Polecanymi pastami, nie zawierającymi fluoru są Curasept Biosmalto Baby lub Sensiteeth First Tooth Paste, które można używać od 6 miesiąca życia.

Pierwsze czyszczenie ząbków nie należy do najprostszych. Warto więc wypatrzeć moment, w którym dziecko będzie znajdowało się w stabilnym położeniu. Szczególnie łatwo wyczyścić ząbka przy zmianie pieluszek na stole do przewijania. Główka dziecka umieszczona na podgłówku będzie dobrze zabezpieczona przed obracaniem. Jedną ręką wystarczy delikatnie przytrzymać rączki maluszka, a drugą powoli i starannie umyć ząbka. Drugim sposobem jest wykorzystanie sytuacji, gdy dziecko leży na pleckach – pupka znajduje się blisko brzuszka, a nogi wygodnie wierzgają. Za pomocą wolnej ręki można przytrzymać obie rączki i, pozostając w kontakcie wzrokowym z bobasem, delikatnie wyczyścić całą jamę ustną.

Jak dbać o zęby u dzieci w różnym wieku? Pytamy naszą ekspertkę: - Jeśli wyrobiło się u dziecka nawyk czyszczenia ząbków już od pierwszych dni po urodzeniu, przy pojawieniu się reszty mleczaków, nie powinno być problemu z ich pielęgnacją. Często w późniejszym czasie dzieci same sięgają po szczoteczkę i wkładają ją do buzi – mówi ekspertka. Od 8 miesiąca życia mogą one uczyć się pić z otwartego kubka. Niesie to za sobą szereg zalet. – Picie z otwartego kubka kształtuje prawidłowy nawyk oddychania i przełykania oraz zapobiega próchnicy. Dzięki tej metodzie dziecko rozwija czynnościowe położenie języka, które jest ważne przy prawidłowym ukształtowaniu szczęki i żuchwy, a także przyczynia się do odpowiedniego nawyku żucia, oddychania przez nos czy dobrej, wyraźnej wymowy. To także świetne zastępstwo dla picia z butelki, które kształtuje niewłaściwy wzór ssania – tłumaczy Agnieszka Stącel-Stępniewska.

Dzieci w wieku ok. 3 lat, pod nadzorem rodziców, mogą same myć ząbki. – Jeśli jednak niechętnie do tego podchodzą, można odwrócić ich uwagę włączając płytę CD lub śpiewając im piosenki. Można także potraktować mycie zębów u dzieci jako „misję”, mówiąc: „Polujemy na małego potworka w Twojej buźce…” – wtedy dziecko chętniej będzie oddawało się temu wieczornemu rytuałowi – podpowiada ekspert. W tym wieku powinny zmienić się także używane dotychczas produkty do pielęgnacji zębów. Pasty z większą zawartością fluoru będą odpowiednie do ochrony szkliwa. Można użyć past takich jak Sensiteeth Kid’s Toothpaste 500ppm czy smakowych (truskawkowych, miętowych) Curasept Biosmalto Baby-kid 1000 ppm. Do płukania jamy ustnej poleca się Sensiteeth Kid’s Mouthwash.

„Żeby zdrowe zęby mieć, trzeba tylko chcieć!” - głosi znana piosenka ucząca jak dbać o zęby przedszkolaka. Jednakże dzieci w wieku przedszkolnym częściej stronią od mycia zębów niż wcześniej. W dużej mierze sukces przy pielęgnacji zębów zależy od przedszkolanek – ich podejścia do dzieci, troski i chęci wytłumaczenia dlaczego powinno się czyścić ząbki. Niezmiernie ważna jest także rola rodziców. – Gdy zauważamy, że dziecko niechętnie myje zęby – robi to za krótko, czy niedbale, poleca się rodzicom zagadać dziecko, czyli zaśpiewać piosenkę, opowiedzieć śmieszną historyjkę czy przywołać ulubiony żart. Taki zabieg pozwoli odwrócić jego uwagę, a samo mycie zębów dziecka zejdzie na drugi plan.

Skuteczność higieny jamy ustnej poprawią odpowiednie dla przedszkolnego wieku, produkty. Powyżej 6 roku życia, dobrze jest, jeśli pasty mają od 1000 ppm do 1450 ppm stężenia fluoru. Bogactwo minerałów, takich jak wapń czy hydroksyapatyt będzie dodatkowym atutem, pozwalającym utrzymać jamę ustną przedszkolaka z dala od próchnicy.

Używanie szczoteczek z miękkim włosiem nie naruszy delikatnego szkliwa maluchów a gęste i cienkie włókna zapewnią maksymalną ochronę zębów. – Rodzice w tym okresie chętnie wybierają dla swoich pociech szczoteczki Curasept Junior i Tello Junior – podpowiada Agnieszka Stącel-Stępniewska.

Należy mieć także na uwadze wzmożoną podatność dziecka na choroby zakaźne – przedszkole jest bowiem miejscem, gdzie łatwo jest załapać infekcje. – W takich wypadkach polecam rodzicom mieć w domowej apteczce żel na afty dla dzieci, które często towarzyszą maluchom przy chorobach. Z aftami świetnie radzi sobie żel Sensiteeth Kids Aphthae.